Spółka cywilna i spółka jawna to podmioty działające na odmiennych zasadach, których dotyczą inne przepisy. Z jakich etapów składa się przekształcenie, kiedy można je wykonać i jakie obowiązki podatkowe się z tym wiążą?

Spółka cywilna a spółka jawna – najważniejsze różnice 

Spółka cywilna jest – jak wskazuje nazwa – podmiotem prawa cywilnego, umową pomiędzy wspólnikami. Oznacza to, że nie jest odrębnym podmiotem prawnym i nie posiada osobowości prawnej. Spółka cywilna nie ma odrębnego, osobnego majątku, lecz składniki jej majątku stanowią współwłasność wspólników, którzy są odpowiedzialni za jej zobowiązania osobiście i solidarnie (ewentualni wierzyciele mogą dochodzić roszczeń bezpośrednio od nich).

Spółka jawna z kolei jest osobową spółką handlową, która posiada zdolność prawną, ale – jako spółka osobowa – nie posiada osobowości prawnej. Oznacza to, że to wspólnicy są podmiotami prawa, a nie sama spółka.

Co w praktyce oznacza brak osobowości prawnej?

Często błędnie uznaje się, że skoro spółka jawna może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, to posiada osobowość prawną. Jednak zdolność prawna nie jest tożsama z osobowością prawną. Spółka jawna działa we własnym imieniu (może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania), ale nie jest odrębnym podmiotem prawa – to wspólnicy są podatnikami i stronami umów.

Spółka jawna może posiadać majątek odrębny od majątku wspólników. Ich odpowiedzialność za ewentualne zobowiązania jest tu subsydiarna – najpierw egzekucja prowadzona jest z majątku spółki, a wspólnicy odpowiadają dopiero wtedy, gdy nie wystarcza on na pokrycie długów.

Ponadto:

  • Spółka cywilna podlega przepisom Kodeksu cywilnego, a spółka jawna – Kodeksu spółek handlowych.
  • Spółka jawna jest rejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). W przypadku spółki cywilnej rejestracja w KRS nie jest konieczna – spółka powstaje na podstawie umowy między wspólnikami (niezbędne będą jednak numery NIP i REGON).

Czy spółka cywilna może być przekształcona w spółkę jawną?

Tak. Jeśli wspólnicy zdecydują się na taki krok, mogą to zrobić relatywnie łatwo. Polskie prawo przewiduje przekształcenie w formie uproszczonej. Tym samym przedsiębiorcy nie mają obowiązku przygotowywać szczegółowej dokumentacji – planu przekształcenia ani wykazu majątki spółki. 

Przeczytaj również:  Jak założyć spółkę z o.o.? Poradnik krok po kroku

Przekształcenie składa się z następujących etapów:

  • Przygotowanie umowy spółki jawnej – możliwe jest sporządzenie aneksu do istniejącej umowy spółki cywilnej lub napisanie nowej umowy spółki jawnej. 
  • Przygotowanie i podjęcie uchwały o przekształceniu przez wspólników.
  • Zarejestrowanie przekształcenia w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS).

Umowa spółki jawnej

Wspólnicy powinni zawrzeć umowę spółki jawnej – koniecznie w formie pisemnej. Wzór umowy dla nowej spółki jawnej można znaleźć w internetowej platformie S24 (choć trzeba pamiętać, że w przypadku przekształcenia wykorzystanie tego wzoru nie jest możliwe). Zgodnie z przepisami (Kodeks spółek handlowych, art. 25), umowa spółki jawnej musi zawierać: 

  • firmę i siedzibę spółki,
  • określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość,
  • przedmiot działalności spółki,
  • czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.

Tym samym umowę spółki cywilnej można aneksem uzupełnić o te elementy lub sporządzić nową, w której wskaże się wszystkie te informacje. Dostosowana w ten sposób umowa jest podstawą do przekształcenia. Przekształcenie musi być uchwalone jednomyślnie przez wszystkich wspólników.

Zgłoszenie spółki jawnej do sądu rejestrowego

Zgłoszenie do KRS jest bardzo proste – wystarczy wypełnić odpowiedni formularz na stronach PRS (Portalu Rejestrów Sądowych). Proces ten odbywa się w całości przez internet. Na zgłoszeniu powinny znaleźć się (art. 26 Kodeksu spółek handlowych):

  •  firma, siedziba i adres spółki;
  • przedmiot działalności spółki;
  • nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) wspólników oraz adresy wspólników albo ich adresy do doręczeń albo adresy do doręczeń elektronicznych;
  • nazwiska i imiona osób, które są uprawnione do reprezentowania spółki, i sposób reprezentacji.

Do formularza dołącza się również konieczne załączniki (takie jak umowa spółki czy oświadczenia wspólników). Czas na wpis do rejestru to maksymalnie 7 dni od dnia złożenia prawidłowych, kompletnych dokumentów. Spółka jawna powstaje w chwili wpisania jej do rejestru sądowego.

Przekształcenie w spółkę jawną – o czym jeszcze trzeba pamiętać?

Wspólnicy spółki cywilnej stają się z dniem wpisania sp. jawnej do rejestru wspólnikami spółki jawnej. Na spółkę jawną przechodzi numer NIP i REGON nadane spółce cywilnej.

Kontynuacja dotyczy również księgowości spółki jawnej – ewidencję można kontynuować w prowadzonej wcześniej Księdze Przychodów i Rozchodów (to samo dotyczy ksiąg rachunkowych, czyli pełnej księgowości). 

Po przekształceniu spółki, wszyscy wspólnicy – osoby fizyczne zachowują status płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych. Nie zmieni się zatem ich sposób rocznego rozliczania podatku (PIT) od dochodów uzyskanych z działalności spółki. W przypadku, gdy wśród wspólników jest podmiot inny niż osoba fizyczna, należy pamiętać o złożeniu zgłoszenia CIT-15J aby spółka jawna nie stała się podatnikiem CIT. Warto wspomnieć również, że w związku z przekształceniem powstanie obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Podstawą opodatkowania będzie wysokość wkładów wnoszonych do spółki.

Published by admin in Uncategorized