Metoda liniowa to jeden za sposobów amortyzacji, który polega na dokonywaniu odpisów amortyzacyjnych o stałej wysokości, w jednakowych odstępach czasu. Na czym dokładnie polega liniowy sposób amortyzacji i kiedy można z niego skorzystać?
Czym jest amortyzacja?
W największym skrócie amortyzacja to koszt związany ze stopniowym zmniejszaniem się początkowej wartości środków trwałych (np. samochodu czy sprzętu komputerowego), lub też wartości niematerialnych i prawnych(np. patentów) w czasie.
Kupując środek trwały o większej wartości , na przykład samochód, przedsiębiorca nie może od razu zaliczyć go do kosztów działalności. Zamiast tego, dokonuje on odpisów amortyzacyjnych, np. co miesiąc – ujmuje w kosztach podatkowych firmy określoną kwotę, odpowiadającą stopniowemu zużywaniu się w czasie środka trwałego. Miesięczna kwota amortyzacji jest zwykle kosztem uzyskania przychodu.
Metoda liniowa amortyzacji – na czym polega?
Amortyzacja liniowa bywa nazywana także amortyzacją proporcjonalną lub równomierną. Zakłada się tutaj, że środek trwały zużywa się w jednakowym tempie (proporcjonalnie) przez cały okres użytkowania.
W związku z tym przez cały okres amortyzacji obowiązuje jedna stawka amortyzacji. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się w jednakowych ratach co określony czas (najczęściej jest to miesiąc lub kwartał) – niewiele różnić się może ostatnia rata, która ma charakter wyrównujący.
Ze względu na proste zasady, amortyzacja liniowa jest chętnie wybierana przez przedsiębiorców, ale w określonych przypadkach mogą oni zdecydować się także na inne rodzaje amortyzacji – jednorazową, degresywną (malejącą) lub indywidualną. Przedsiębiorca nie zawsze może jednak zdecydować w tej kwestii. Dla przykładu, wartości niematerialne i prawne można amortyzować wyłącznie metodą liniową.
Zastosowanie metody liniowej – o tym musisz pamiętać
Jak ustala się wysokość odpisów amortyzacyjnych? Wykaz stawek amortyzacyjnych znajdziesz w załączniku nr 1 do ustawy o PIT, a także do ustawy o CIT. W tych dokumentach znajdziemy roczne podstawowe stawki amortyzacji.
Podstawą do wyliczenia odpisów amortyzacyjnych jest początkowa wartość środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych. Metodę amortyzacji trzeba wybrać jeszcze przed rozpoczęciem amortyzacji i konsekwentnie stosować ją aż do momentu całkowitego zamortyzowania środka trwałego.
Kwotę amortyzacji podatnik wylicza indywidualnie na podstawie obowiązujących stawek amortyzacyjnych dla konkretnych grup środków trwałych.
Amortyzacja liniowa – wzór na obliczenie
Aby obliczyć amortyzację liniową, postępuj według schematu:
- Ustal wartość początkową środka trwałego, który będzie podlegał amortyzacji.
- Przyporządkuj środek trwały do odpowiedniej grupy w wykazie KŚF (Klasyfikacji Środków Trwałych).
- Sprawdź w wykazie stawek amortyzacyjnych, jaka stawka jest przypisana do środka trwałego, który będzie amortyzowany.
- Oblicz wysokość odpisów amortyzacyjnych w skali roku. Roczną kwotę obliczysz, mnożąc roczną stawkę amortyzacyjną przez wartość początkową środka trwałego.
Po obliczeniu stawki rocznej pozostaje już tylko określić stawkę odpisu w ujęciu miesięcznym lub kwartalnym. W praktyce trzeba po prostu podzielić kwotę przez 12 (w przypadku amortyzacji miesięcznej) lub 4 (w przypadku kwartalnej).
Obliczenie amortyzacji liniowej – przykład
Właściciel firmy zakupił maszynę o wartości 100 000 zł, która została włączona do środków trwałych przedsiębiorstwa. Przedsiębiorca sprawdza roczną stawkę amortyzacyjną w wykazie stawek – wynosi ona 20%.
- Należy pomnożyć wartość początkową środka trwałego przez stawkę roczną: 100 000 zł x 20% = 20 000 zł.
- Uzyskaliśmy wartość amortyzacji rocznej.
- Obliczamy wartość amortyzacji miesięcznej, dzieląc powyższy wynik przez 12: 20 000/12 = 1 666,66 zł (to przybliżona kwota odpisu amortyzacyjnego w każdym miesiącu).
Kiedy stosuje się amortyzację liniową?
W praktyce amortyzacja liniowa sprawdzi się w każdej sytuacji, gdy środki trwałe zużywają się równomiernie w ciągu roku. Jak już wspomnieliśmy, niekiedy tę formę amortyzacji należy wybrać obowiązkowo – tak jest w przypadku wartości niematerialnych i prawnych.
W określonych sytuacjach przedsiębiorca może zdecydować się na amortyzację indywidualną lub przyspieszoną.
Amortyzacja indywidualna
To odmiana amortyzacji liniowej (odpisy są dokonywane w równych kwotach), która ma zastosowanie jedynie w przypadku używanych lub ulepszonych środków trwałych. W tej sytuacji możliwe jest dokonywanie odpisów amortyzacyjnych w równych ratach przez cały okres użytkowania danego środka trwałego, ale z tą różnicą, że okres ten jest ustalany indywidualnie dla każdego środka. Przepisy określają jednak minimalny okres amortyzacji, który wynosi od 24 miesięcy do nawet 10 lat w przypadku budynków i budowli.
Amortyzacja przyspieszona (degresywna, malejąca)
Amortyzacja przyspieszona ma zastosowanie w przypadku środków trwałych, które są narażone na szybsze zużycie/zmniejszenie swojej wartości czy intensywniejszą eksploatację. Pozwala na dokonywanie wyższych odpisów amortyzacyjnych w początkowym okresie użytkowania środka trwałego, a niższych w późniejszym okresie. Odzwierciedla to faktyczne zużycie środka trwałego, które często jest większe w pierwszych latach użytkowania.
Amortyzacja jednorazowa
W przypadku środków trwałych/wartości niematerialnych o początkowej wartości niższej niż 10 000 zł można zastosować amortyzację uproszczoną (jednorazową), tzn. wliczyć zakup w koszty podatkowe przedsiębiorstwa od razu w całości (bez rozkładania na raty).
Pamiętaj, że amortyzacją środków niematerialnych i trwałych może zająć się w Twoim imieniu biuro rachunkowe, co wyeliminuje ryzyko pomyłki i pozwoli Ci na optymalizację kosztów.
